23 lis Doradcą się jest, a nie tylko bywa podczas rozmów
W latach 2004–2008 prowadziłam w Zespole Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich w Toruniu Szkolny Ośrodek Kariery. Moją ideą było ukazanie uczniom perspektyw na rynku pracy, omówienie procedury związanej z założeniem własnej działalności gospodarczej, omówienie zasad pisania CV i listu motywacyjnego, wyszukiwanie informacji na temat wyższych uczelni oraz szkół policealnych.
W 2006 roku ukończyłam kurs zorganizowany przez firmę ECORYS Nedreland B.V., którego celem było poszerzenie wiedzy i umiejętności w zakresie metodyki orientacji i poradnictwa zawodowego. Kurs ten zainspirował mnie do tego, żeby zdobytą wiedzą dzielić się z uczniami.
Od 2010 roku prowadziłam dodatkowe zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego. Zajęcia te organizowałam dla uczniów klas trzecich technikum i są one prowadzone w grupach nie większych niż 10-15 osobowych, by zapewnić komfort uczestnikom i móc indywidualnie podejść do każdego ucznia. Udział w spotkaniach był dobrowolny. Na początku zajęć zawsze wyjaśniam cel naszych spotkań. Moim celem jest, by uczniowie świadomie uczestniczyli w zajęciach i wiedzieli, co będziemy robić i czym się zajmować. Aby stworzyć grupie poczucie komfortu i zaufania, wyjaśniam reguły gry i podaję zasady funkcjonowania. Do najważniejszych zasad funkcjonowania naszej grupy należy:
- swobodna atmosfera: słuchanie innych osób, zabieranie głosu kolejno bez wzajemnego przerywania, dążenie do rozmawiania z każdym;
- poszanowanie różnic: każdy ma prawo do wypowiedzi, własnego punktu widzenia, do tego, by się nie zgadzać, każdy ma prawo do błędu;
- poszanowanie drugiego człowieka: nie powinno się prezentować postaw osądzających innych (tolerancja), nie należy dążyć do szkodzenia innym, wszelką krytykę należy stosować konstruktywnie;
- partycypacja: trzeba się zaangażować, aby praca była skuteczna.
Moja rola to dbanie o przejrzystość. Dlatego też jasno określam to, co jest wykonywane i dlaczego w tym momencie, przyjmuję postawę osoby towarzyszącej, a nie decydującej. Dbam również o szacunek dla sfery intymnej uczestników, nie mają oni obowiązku mówienia o rzeczach, które są według nich osobiste.
Celem prowadzonych przeze mnie zajęć warsztatowych z zakresu doradztwa zawodowego jest udzielanie pomocy uczniom w zakresie określenia ich zainteresowań i zdolności, wyboru kierunku kształcenia oraz planowania drogi rozwoju zawodowego.
Proponuję pracę grupową, gdyż uczniowie oprócz uczestnictwa w procesie orientacji zawodowej mają szanse odkryć swoje atuty związane z funkcjonowaniem społecznym, osiągnąć umiejętność pracy zespołowej oraz uzyskać informacje zwrotne od członków grupy przydatne w procesie planowania własnej kariery zawodowej. Obecność innych osób znajdujących się w sytuacji podobnej do mojej powoduje, iż młodzi ludzie chętniej dzielą się swoimi obawami i doświadczeniami. Grupa stymuluje proces uczenia się oraz rozwija zdolność inteligencji emocjonalnej. Celem pracy z grupą jest poszukiwanie konkretnych rozwiązań problemów przy wykorzystaniu doświadczenia uczestników oraz interakcji zachodzących między członkami grupy. Moja rola to pomoc uczestnikom sesji grupowej w odkrywaniu wewnętrznych zasobów, budowaniu obrazu samego siebie oraz pokonywaniu barier, które utrudniają rozwój osobisty. Poszerzanie wiedzy uczniów niezbędnej do rozwiązywania określonego problemu. Zdobycie doświadczenia w korzystaniu z pomocy i wsparcia innych. Rozwój i doskonalenie umiejętności interpersonalnych. Głównym moim zadaniem jest pomoc uczniom w:
- osiągnięciu znajomości samego siebie, zdolności, zainteresowań i właściwości warunkujących przydatność do określonego zawodu;
- zrozumieniu i dokonaniu obiektywnej oceny sytuacji w jakiej się znajduje;
- zgromadzeniu niezbędnych do wejścia na rynek informacji o sytuacji na rynku pracy;
- pozyskaniu informacji dotyczącej dalszego kształcenia;
- rozwiązywaniu problemu, wyzwalaniu aktywności i inicjatywy oraz podjęciu trafnej decyzji;
- zaplanowaniu swoich działań związanych z karierą zawodową
oraz przekazanie informacji o:
- zawodach – ich specyfice i wymaganiach;
- zawodach typowych dla danego regionu;
- potrzebach gospodarczych środowiska;
- szkołach policealnych, uczelniach wyższych i warunkach nauki w tych szkołach;
- możliwościach dokształcania, doskonalenia w drodze kwalifikacyjnych kursów zawodowych czy też szkoleń;
- skutkach rozwiązań problemu, z którym się zgłasza.
Zaobserwowałam, że uczniowie coraz częściej przychodzą nie tylko po pomoc i po informacje. Oprócz pomocy w rozwiązywaniu problemów, informacji ogólnych oraz z wiedzy – psychologicznej, pedagogicznej, ekonomicznej czy innej, cenią sobie umiejętności interpersonalne i pragnienie bycia potraktowanym z życzliwością i akceptacją. Nie oczekują zatem jedynie wiedzy na temat świata pracy, zawodów, szkół, rynku pracy, a bardziej wydają się być zainteresowani samym spotkaniem. Oczekują, że poświęcę im wystarczająco dużo czasu i uwagi. Liczą też na wysłuchanie, empatię, współdziałanie, dostępność, poufność, intymność i zaufanie w procesie rozwiązywania ich problemów, nie tylko tych zawodowych.
