15 gru Zima to czas kiedy rozpoczyna się akcja lodołamania na rzekach! Dołącz do programu Aktywni Błękitni i wejdź na pokład lodołamacza!
Lodołamanie ma długą tradycję. Ludzie zaczęli kruszyć lód najpierw na rzekach i kanałach. W 1392 roku w Brugii pierwszy raz do tego celu użyto statku, który pomógł oczyścić miejską fosę. Jednak w powszechniejszym użyciu były narzędzia – piły, siekiery, a nawet sanie wypełnione kamieniami, pod którymi miał złamać się lód. W późniejszych wiekach próbowano udrożniać akweny nawet materiałami wybuchowymi! Przełom nastąpił dopiero w XIX wieku, kiedy pojawiły się pierwsze nowoczesne statki, wyposażone w silnik parowy, z przeznaczeniem do pływania w lodowych warunkach. Pierwszym statkiem przystosowanym do łamania lodu był rosyjski Pilot z 1864 roku pływający po Zatoce Fińskiej, zaś pierwszym morskim lodołamaczem w historii był rosyjski Jermak z 1898 roku. Nieco wcześniej pojawiły się lodołamacze rzeczne, np. na Wiśle pierwszy taki statek o nazwie Weischel (czyli Wisła) wypłynął już w 1881 roku.
Sens lodołamania wyznaczają do dziś dwa główne cele: bezpieczeństwo i ekonomia. Jednak zadania lodołamaczy morskich i rzecznych od zawsze były rozbieżne. Lodołamacze rzeczne wprowadzono do pracy przede wszystkim ze względu na ochronę przeciwpowodziową ludności, zaś ich morskie odpowiedniki miały za zadanie utrzymywać otwarte szlaki handlowe, tam gdzie sezonowo lub stale występują warunki lodowe. Więcej o długiej historii lodołamaczy przeczytacie w naszym artykule
-
- Lodołamacz Weischel na rysunku z XIX wieku. Fot. Dawny Tczew
..a czym dokładnie różni się od siebie praca rzecznych i morskich lodołamaczy?
Lodołamacze morskie utrzymują otwarte szlaki handlowe, tam gdzie sezonowo lub stale występują warunki lodowe. Mają potężną budowę i silniki o mocy wielokrotnie większej od jednostek rzecznych, dzięki temu świetnie radzą sobie w polarnych regionach. Lodołamacze morskie oczyszczają wejścia do portów, redy i kotwicowiska oraz eskortują konwoje statków przez wody wypełnione lodem. Mogą zapuszczać się nawet na Antarktydę, jako jednostki badawcze. Dzięki dużej ładowności zaopatrują stacje naukowo-badawcze na biegunach, zapewniając załogom bezpieczne warunki do badań lub poszukiwania złóż surowców. Pełnią też funkcje ratunkowo-poszukiwawcze i holownicze. Kiedy statek, bądź ich grupa, zostaje unieruchomiony przez lód, lodołamacz musi rozbić go uwalniając w ten sposób jednostkę.
Lodołamacze rzeczne mają przede wszystkim zapewniać ochronę przeciwpowodziową. Aby akcja lodołamania miała sens i odniosła pożądane skutki, muszą zaistnieć odpowiednie warunki pogodowe. Lodołamacze mogą pracować tylko w czasie odwilży, kiedy połamany lód może swobodnie spłynąć w dół rzeki – w przeciwnym razie znowu zamarznie tworząc ryzyko kolejnego zatoru. Dlaczego tak się dzieje? Lodołamanie przy minusowych temperaturach, sprawia, że przy łamaniu lód obmarza i robi się go więcej. W efekcie odpływ zostaje mocno utrudniony, a nawet zablokowany. Właśnie dlatego akcja lodołamania musi być podjęta w sposób odpowiedzialny i w odpowiednim momencie i paradoksalnie – najlepszą porą jest tu … odwilż!
Czy wiesz, że na pokład lodołamaczy, mogą wejść uczestnicy naszego bezpłatnego programu edukacyjnego „Aktywni Błękitni – szkoła przyjazna wodzie”?
Prowadzimy lekcje w szkołach i zajęcia w terenie podczas których można zobaczyć, jak wygląda praca przepompowni, śluz żeglugowych czy zbiorników wodnych, a także wejść na pokład lodołamaczy! Nasi eksperci przybliżają uczniom świat hydrotechniki, a podczas zajęć z ratownikami uczymy jak udzielić pierwszej pomocy tonącemu oraz co zrobić, gdy załamie się pod nami lód. Nudne lekcje to przeżytek!
To już ostatni moment aby dołączyć do tegorocznej edycji programu Aktywni Błękitni!
Zgłoszenia szkół podstawowych przyjmujemy do 31 grudnia!
Nasz program realizuje 11 regionów wodnych na terenie całej Polski!
Jest już z nami w tej edycji niemal 400 szkół oraz prawie 100 partnerów!
Jak dołączyć? Szczegółowe informacje o programie oraz formularze zgłoszeniowe znajdują się na stronie wody.gov.pl w zakładce Edukacja.
Dołącz do nas i promuj w swojej szkole wodny punkt widzenia!
Obserwuj działania Aktywnych Błękitnych także w mediach społecznościowych: na Facebooku oraz na YouTube
15 grudnia 2022 r.
