23 kwi Wsparcie dzieci w czasie kwarantanny
Jak pomóc dzieciom w czasie kwarantanny, radzi nauczycielom i rodzicom Ewa Łukowska – psycholog i terapeuta z Fundacji Pomoc Autyzm. Na wstępie webinaru „Wsparcie dzieci w trakcie kwarantanny” (dostępny na https://www.pomocautyzm.org/) prelegentka zwraca szczególną uwagę na emocje, jakie towarzyszą nam wszystkim w tym trudnym czasie. Jednak warto najpierw przyjrzeć się swoim emocjom, zrozumieć je i uświadomić sobie, co czują dzieci, którym trudniej sobie z nimi poradzić.
Wśród form wsparcia w okresie pracy zdalnej Ewa Łukowska poruszyła takie obszary, jak:
- Rola nauczyciela wspomagającego;
- Rewalidacja online;
- Rola psychologa/terapeuty;
- TUS-online?;
- Plan długoterminowy.
Nauczyciel wspomagający odrywa wielką rolę w edukacji zdalnej dziecka – np. może i powinien być swoistym filtrem zadań do wykonania przez ucznia poprzez ocenę możliwości ich realizacji (rodzic nie zawsze musi wiedzieć), może tworzyć wspomagające plany wizualne, organizować czas pracy czy przejawiać zainteresowanie poziomem aktywności ucznia.
Rewalidacja online powinna skupiać się na kompetencjach społecznych i komunikacyjnych dostosowanych do sytuacji, a więc mniej twardych tradycyjnych ćwiczeń i wymagań, więcej natomiast rozmów i zajęć na temat reagowania na sytuację zewnętrzną, kryzysową, wspieranie rodziny w komunikacji internetowej – np. jak uczestniczyć w wideokonferencji, przesyłać wiadomości, korzystać z kamerki albo pośmiać się grupowo.
Rolą psychologa i terapeuty jest wskazanie rodzicom i dzieciom możliwości nowych zdalnych kontaktów, zapewnienie o wsparciu oraz zachęcanie do bycia razem i skorzystania z tej bliskości – mniej kart pracy, a więcej wspólnych zajęć domowych, gier w planszówki (np. Kurnik), kalambury itp. W obecnych warunkach rodzice mają prawo być pełni obaw co do negatywnych skutków braku wsparcia długoterminowego. Jednak pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla dzieci i rodziców w okresie pandemii może być ciągła i przede wszystkim adekwatna do zmienionej sytuacji.
Analizując wskazówki dotyczące wsparcia osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD), ale także wszystkich innych uczniów w czasach „niepewności”, warto:
Dostosować wiedzę, która ułatwi zrozumienie sytuacji – używaj konkretnego i adekwatnego języka, wykorzystuj mądre bajki i filmiki o koronawirusie, filtruj informacje, stosuj powszechnie obowiązujące instrukcje.
Zapewnić możliwość wyrażania emocji – np. twórz listy emocji (rodzic/dziecko), narysuj, co czujesz (strach/lęk/złość), nagraj filmik o tym co czujesz, zatańcz to, pokażcie innym zdalnie, jak wygląda wasz dzień (rozwijanie umiejętności społecznych).
Ustalić sposoby radzenia sobie – w chwili rodzinnego napięcia stosuj u siebie i dzieci ćwiczenia oddechowe i rozluźniające, kontroluj powracające emocje, śpiewaj, oddychaj na leżąco z maskotką na brzuchu (przytulanki, zabawki sensoryczne), wsłuchaj się w ciszę/szum fal, przyglądaj się przez minutę przedmiotowi, czytaj, ogranicz czas na „zamartwianie się”, szukaj wiarygodnych informacji.
Utrzymać rutynę i procedury oraz tworzyć nowe – noc wykorzystuj na sen, nie zapominaj o codziennych obowiązkach typu posłanie łóżka, twórz i zachęcaj dzieci do tworzenia planu dnia i tygodnia z podziałem na domowników (home office); wyznacz czas na naukę, terapię, przyjemności; zaplanuj coś nowego (dziecko prowadzi lekcję dla rodziców, prowadzi wideoblog czy rozmawia z babcią na skypie w soboty); uprawiaj rodzinną gimnastykę online.
Podtrzymywać kontakty (zdalnie) – kiedy, jak, z kim, o czym, kształtuj kompetencje komunikacyjne (zachęcaj dziecko do recenzji gry, filmu i dzielenia się tym poprzez różne komunikatory).
Zwracać uwagę na zmiany w zachowaniu dziecka – w przypadku nasilania stanów lękowych i depresyjnych bądź czujny i wyrozumiały, wykorzystuj swoje zasoby emocjonalne z życzliwością i empatią, nie zmuszaj do nauki, wspieraj, rozwijaj samodzielność dziecka, zadzwoń do psychologa/terapeuty/pedagoga.
Nauczycielom polecamy także szkolenie z zakresu Treningu Umiejętności Społecznych (TUS) dostępne na https://www.pomocautyzm.org/trening-umiejetnosci-spolecznych.
O psychologicznej sytuacji dzieci i młodzieży w czasie epidemii możemy też przeczytać w publikacji pod redakcją prof. Jacka Pyżalskiego „Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele”. E-book dostępny za darmo na stronie https://zdalnie.edu-akcja.pl/
Oprac. Dorota Łańcucka, KPCEN we Włocławku
