Wernisaż wystawy “Zapatrzeni w niebo. Dogonowie i ich sztuka”

27 maj Wernisaż wystawy “Zapatrzeni w niebo. Dogonowie i ich sztuka”

Wernisaż wystawy “Zapatrzeni w niebo. Dogonowie i ich sztuka”

 Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika
Kurator: Magdalena Nierzwicka (MOT); Ewa Prądzyńska (MNS)
Wernisaż: 31 maja 2019 godzina 17:00
Czas trwania wystawy: 1 czerwca 2019-15 września 2019

Wystawa wypożyczona z Muzeum Narodowego w Szczecinie

Bohaterami wystawy są Dogonowie – lud zamieszkujący masyw Bandiagary, usytuowany w południowo-centralnej części Republiki Mali w Afryce. Opowieść o Dogonach, ich religii, wiedzy kosmogonicznej i mitologii osnuta jest wokół sztuki, uznawanej za jedną z bardziej autentycznych i nieskażonych wpływami europejskimi. Dogońskimi artystami są najczęściej kowale, uważani za „mistrzów drewna”.

Wśród obiektów sztuki dogońskiej uwagę zwracają maski. Mieszkańcy masywu Bandiagary mają ponad 70 ich rodzajów związanych z ceremonią pogrzebową dama. Są one odbiciem świata znanego Dogonom. Pojawiają się wśród nich podobizny zwierząt żyjących w buszu, wyobrażenia sąsiednich ludów, reprezentanci zawodów, spotykanych w lokalnej społeczności i związani z tym przedstawiciele kast. Dostrzec można również postaci mityczne oraz symbolicznie ukazane przedmioty materialne. Maski dogońskie w części oddającej twarz są zgeometryzowane i abstrakcyjne. Tworzą całość dopiero ze strojem wykonanym z barwionych włókien roślinnych. Zresztą to właśnie włókna są tematem licznych opowieści tłumaczących pochodzenie masek. Pośród przedstawień figuralnych przeważają wizerunki przodków, prawdziwych i mitycznych, męskich, żeńskich i obojnaczych. Część z nich ma podniesione do góry ręce. Ten gest interpretuje się jako modlitewny wysiłek zmierzający do połączenia ziemi i nieba. Znakiem tego sojuszu jest deszcz, tak ważny dla rolników. Uważa się, że pierwotnie w ten sposób swoich przodków rzeźbili Tellemowie – tajemniczy lud zamieszkujący masyw Bandiagary przed przybyciem Dogonów. To wyobrażenie wtopiło się na dobre w tradycję dogońską i dziś o związkach z Tellemami świadczy tylko nazwa tellem, jak określa się te figury. Obok wyobrażeń antropomorficznych w twórczości Dogonów pojawiają się też podobizny zwierząt, zwłaszcza tych szczególnie ważnych w ich mitologii: krokodyla (nazywanego powszechnie kajmanem), szakala yurugu obdarzonego darem jasnowidzenia, żółwia i dzioborożca (calao).

Wśród kilkudziesięciu eksponatów na wystawie prezentowane będą: drewniane rzeźby maski, figury przedstawiające głównie przodków, małe figurki antropomorficzne i zwierzęce wchodzące w skład zestawów wróżebnych oraz płaskorzeźbione drzwi spichlerzy i domów ginna bana wraz z ozdobnymi zamkami.

Ewa Prądzyńska