24 cze Wernisaż wystawy “Papier, drewno i bambus – design po japońsku”
Japończyk w zetknięciu z potężnymi żywiołami, na skrawkach ziemi wydartej górom i oceanom, zbudował swój światopogląd z pojęć kruchości, marności i przemijania. I na nich opierała się japońska estetyka. Jednocześnie piękno było zawsze ściśle powiązane z życiem codziennym. Nikt w takim stopniu nie wyniósł codzienności do godności sztuki, jak zrobili to Japończycy w ceremonii picia herbaty czy w sztuce układania kwiatów.
Papier, drewno i bambus to materiały, które chętnie są używane przez japońskich rzemieślników. One wpływają na to, jak przedmioty wyglądają, nadają im niepowtarzalny japoński wygląd. Japończycy z papieru, drewna i bambusa wykonują przedmioty ekskluzywne, ale także powszechnego użytku, często związane z rodzimą tradycją. Japońskie projekty są wysoko cenione przez miłośników sztuki dzięki swojemu minimalizmowi i szacunkowi dla materiału, z jakiego są tworzone. Wykwintne drobiazgi tworzone z papieru, bambusa i drewna są prawie niezauważalne, nie narzucają się. Przeważa wrażenie krańcowej czystości formy. Podstawowym efektem jest piękno kształtu, proporcji, troskliwe wykończenie każdej powierzchni. Ważne jest użycie tych naturalnych materiałów, które pod wpływem czasu stają się coraz piękniejsze. Przedmioty te cechuje szlachetna patyna, miękkość i jedwabiste wręcz wypolerowanie. Kolorystyka najczęściej jest stonowana, a barwy przyćmione. Na przedmiotach pojawia się swobodnie i lekko rzucona na płaszczyznę dekoracja, rozmieszczona asymetrycznie. Również zasada wycinkowego, pozornie przypadkowego wyboru tematu z natury, który ma reprezentować, mimo swego zawężenia makrokosmos. Motywy zdobnicze nie są traktowane wyłącznie jako ornament, co zbliża rzemiosło do malarstwa. Przedstawienie, umieszczone na japońskim przedmiocie, jest raczej sugestią, aluzją, której odczytanie i rozwinięcie pozostawiono domyślności widza, jego obeznania z literaturą i poezją. Temat dekoracji miał wywoływać poetyckie skojarzenia, wprowadzać odpowiedni nastrój, otwierać perspektywy intelektualne i emocjonalne. Poza zewnętrzną formą dostępną dla każdego, dla wtajemniczonego otwiera się również bogaty świat idei wyrażonych w różnych motywach dekoracyjnych. Wiele motywów zwierzęcych, roślinnych staje się nośnikami treści symbolicznych. Czasami te treści układają się warstwowo, nakładając się jedna na drugą. Nawet formalna z pozoru kompozycja, gdzie w dwóch przeciwległych narożnikach, dzieląc płaszczyzny po liniach przekątnych na pola wypełnione dekoracją i pola puste, uosabia równowagę dwóch przeciwstawnych i jednocześnie uzupełniających się wzajemnie pierwiastków: in i yō. Japończycy zawsze byli wrażliwi na piękną, funkcjonalną formę, powściągliwą dekorację. Podejście do wykonywanego przedmiotu, wrodzone wyczucie formy i koloru, niechęć do przeładowanej dekoracji, szacunek dla właściwości każdego materiału, sprawiły, że Japonia jest krajem, w którym estetyka codziennych, otaczających człowieka przedmiotów osiągnęła niezwykle wysoki poziom. Różni się ona od tworzonych współcześnie produktów masowych, które często cechuje jarmarczny styl.
Na wystawie prezentujemy obiekty wykonane z papieru, drewna i bambusa. Są to wyroby zarówno współczesne, jak i historyczne. Pochodzą ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Szczecinie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej w Krakowie oraz zbiorów prywatnych.
Japończyk w zetknięciu z potężnymi żywiołami, na skrawkach ziemi wydartej górom i oceanom, zbudował swój światopogląd z pojęć kruchości, marności i przemijania. I na nich opierała się japońska estetyka. Jednocześnie piękno było zawsze ściśle powiązane z życiem codziennym. Nikt w takim stopniu nie wyniósł codzienności do godności sztuki, jak zrobili to Japończycy w ceremonii picia herbaty czy w sztuce układania kwiatów.
Katarzyna Paczuska
Papier, drewno i bambus – design po japońsku
Miejsce wystawy: Kamienica pod Gwiazdą, Wysoka Sień, sala wystaw czasowych II p.
Czas ekspozycji: 29.06 – 29.09. 2019
Wernisaż: 28.06, godz. 17.00
Kurator: Katarzyna Paczuska
