27 sie Postrach Abwhery i bydgoskich lokali
Major Jan Żychoń, as wywiadu, który Niemcom dał się tak we znaki, że podobno chcieli go zabić, stworzył w Bydgoszczy bazę dla brawurowych akcji. Był postrachem nie tylko Abwhery, lecz także restauracji.
Kim byli „Szpiedzy i agenci w dawnej Bydgoszczy” dowiemy się 28 sierpnia podczas Tematycznego Spaceru Historycznego. Były to postacie niezwykle barwne, jak major Jan Żychoń z bydgoskiej jednostki wywiadowczej – oficer słynnej „Dwójki” (wywiad Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego). Zanim od 1930 r. zaczął działać w Bydgoszczy, był agentem w Wolnym Mieście Gdańsku pod przykrywką referenta w Generalnym Komisariacie RP. W naszym mieście stworzył Ekspozyturę Nr 3 Oddziału II SG.
To on opracował plan „Akcji Wózek”, czyli inwigilacji przesyłek pocztowych przewożonych koleją z Niemiec do Prus i Gdańska przez polskie Pomorze. Agenci majora Żychonia włamywali się do wagonów pocztowych, przeglądali i fotografowali korespondencję, a nawet przewożone prototypy broni i sprzętu wojskowego. Następnie powtórnie plombowali worki i wagony podrobionymi pieczęciami. Ich akcje były wątkiem serialu „Pogranicze w ogniu”, choć zasługują na osobny scenariusz. Dość wspomnieć, że pomocnikami agentów byli m.in. zwerbowani kasiarze, włamywacze.
„To w gabinecie kapitana Żychonia w maju 1930 roku zrodził się plan śmiałej operacji, którą opatrzono początkowo kryptonimem „Ciotka”. Podczas jednej z narad, dotyczącej problematyki tranzytu kolejowego z Rzeszy do Wolnego Miasta Gdańska, nasi oficerowie zwrócili uwagę na pewną niefrasobliwość Niemców. Otóż nie prowadzili oni precyzyjnego rejestru przewożonych koleją przesyłek pocztowych, a tylko liczyli worki, w które je pakowano. Tymczasem na odcinku przebiegającym przez polskie terytorium, miedzy Chojnicami a Tczewem, pociągi prowadzili nasi maszyniści…” (za portalem twojahistoria.pl).
Majora Żychonia, asa wywiadu, bohaterskiego oficera, zapamiętały też bydgoskie restauracje jako birbanta w stylu słynnego generała-poety Wieniawy Długoszowskiego, ale to już historia o innych barwach. Niewykluczone, że o tym również dowiecie się podczas ostatniego Spaceru Historycznego, który rozpocznie się o 12.00 przy gmachu głównym Muzeum Okręgowego (ul. Gdańska 4).
Bilet wstępu do muzeum kosztuje 8 zł. Można go kupić w kasie Muzeum Okręgowego, ul. Gdańska 4 (z wyjątkiem poniedziałków) lub płacąc przelewem na konto nr 45 1240 1183 1111 0011 0159 1497 (w tytule należy wpisać: Wstęp do MOB – Szpiedzy i agenci w dawnej Bydgoszczy – imię i nazwisko osób uczestniczących oraz numer telefonu).
Informacje:
e-mail: nauka@muzeum.bydgoszcz.pl
Liczba uczestników jest ograniczona – decyduje kolejność zakupu biletów! Organizator zastrzega sobie możliwość odwołania spacerów, jeśli nie zgłosi się odpowiednia liczba uczestników.
27 sierpnia 2021 r.
