O najstarszym polskim rezerwacie “Cisy Staropolskie” słów kilka

27 lip O najstarszym polskim rezerwacie “Cisy Staropolskie” słów kilka

Jedną z atrakcji Borów Tucholskich i jednocześnie najstarszym polskim rezerwatem są „Cisy Staropolskie” w Wierzchlesie na terenie Nadleśnictwa Zamrzenica. Na powierzchni 116,90 ha występuje tam ok. 3,5 tys. cisów, gatunku niestety obecnie zagrożonego i ustępującego z polskich lasów. W celu zachowania naturalnego stanowiska cisa pospolitego (Taxus baccata) w 1956 roku wprowadzono ochronę rezerwatową, ale wzmianki o „cisowym uroczysku” pojawiały się już od 180 lat. Do wyniszczenia cisa w Polsce przyczyniła się jego masowa wycinka trwająca wiele stuleci, a związana głównie z wyrobem łuków, kusz, wioseł, naczyń czy grzebieni z cisowego drewna, znanego ze swej elastyczności i sprężystości. Ponadto utrudnione zapylanie kwiatów wskutek dwupienności, powolny wzrost lub zamieranie siewek oraz ich wrażliwość na nasłonecznienie bądź zbytnią wilgotność nie sprzyjają przetrwaniu gatunku. Drzewo cisowe pozbawione jest żywicy, a jego szpilkom nie przeszkadzają niskie temperatury powietrza. Cis rośnie wolno, ale żyje nawet 3000 lat.

Niewątpliwą zaletą cisa jest jego duża odporność na spaliny samochodowe i przemysłowe zanieczyszczenia powietrza, a także zdolność wytwarzania bardzo licznych pączków śpiących, co wykorzystywane jest w ogrodnictwie, np. w żywopłotach. W korze drzewa znajduje się taksyna – substancja trująca o właściwościach antynowotworowych.

Piękno i dzikość natury rezerwatu, magiczną przyrodę i tajemniczość upodobał sobie Leon Wyczółkowski, czołowy przedstawiciel Młodej Polski w nurcie malarstwa realistycznego. W „Świętym Gaju” wykonał w sumie ponad 100 prac. Cis „Chrobry” (obwód 232 cm, wiek około 600 lat) utrwalony artystycznie przez Wyczółkowskiego,  na wystawie w Wenecji otrzymał I nagrodę.

Źródła:
http://www.wierzchlas.las.pl/html/malarstwo.html
www.zamrzenica.torun.lasy.gov.pl