Niebo Kopernika – prelekcje w Brodnicy i Jabłonowie Pomorskim

16 paź Niebo Kopernika – prelekcje w Brodnicy i Jabłonowie Pomorskim

Multimedialna opowieść poświęcona obserwacjom astronomicznym Mikołaja Kopernika jest treścią cyklu spotkań, które zaplanowano z okazji Roku Kopernika w województwie kujawsko-pomorskim. Jej autorem jest Piotr Majewski, który odwiedzi 14 miejscowości, gdzie znajdują się kujawsko-pomorskie Astrobazy.

4 października 2023 r. znów odwiedziliśmy dwa miejsca – tym razem były to: Jabłonowo Pomorskie (w samo południe) i Brodnica (wieczorem). W obu przypadkach sale wypełniły się widzami, w tym m.in. uczniami klas mundurowych. Nadarzyła się też okazja do odwiedzin wyremontowanej Astrobazy w Jabłonowie Pomorskim. Z kolei w Brodnicy opowieści o niebie, które obserwował Mikołaj Kopernik, wysłuchali także seniorzy. Astronomia łączy pokolenia!

Temat – wbrew pozorom – nie jest specjalnie znany i rozpowszechniony. Powszechnie znane są bowiem efekty badań prowadzonych przez naszego uczonego, czyli heliocentryczna budowa Układu Słonecznego. Dla stworzenia swojej teorii Kopernik musiał przeprowadzić szereg obserwacji. W jaki sposób? Jakimi narzędziami? Jakie obiekty śledził największy astronom wszech czasów? Jak wyglądało niebo w czasach Kopernika? Odpowiedzi na te pytania przynosi opowieść Piotra Majewskiego – autora „Radia Planet i Komet” w Polskim Radiu PiK, popularyzatora astronomii, członka Rady Programowej projektu Astrobaza-Kopernik, Mistrza Mowy Polskiej.

Oficjalnie Mikołaj Kopernik zanotował kilkadziesiąt obserwacji, jednak przeprowadził ich o wiele więcej. Są wśród nich zaćmienia Słońca i Księżyca, zakrycia i koniunkcje planet, a także komety, których nasz uczony śledził przynajmniej kilka; jedną z nich była późniejsza słynna kometa Halleya. Jak mogła wyglądać widziana oczami Kopernika – warto zobaczyć! Przy okazji zobaczymy też obiekt, którego uczony ponoć nigdy nie oglądał. To pierwsza z planet Układu Słonecznego – Merkury.

Z obserwacjami prowadzonymi przez naszego największego astronoma wiąże się kilka innych zagadek i fascynujących historii, jak np. zakrycie gwiazdy Aldebaran przez Księżyc 09 marca 1497 roku. Było to pierwsze zjawisko zanotowane i opisane ręką Kopernika, ale… opis niekoniecznie zgadza się z faktycznym przebiegiem zakrycia. Dlaczego? Odpowiedzi szukamy w ramach prelekcji pt. “Niebo Kopernika”.

Jej autor dociera też do źródeł astronomicznej pasji Mikołaja Kopernika. Dotąd jest to właściwie nieznana i niezbadana ścieżka biografii uczonego. Wiemy tylko, że urodził się w Toruniu, tam chodził do szkoły, dalej kształcił się prawdopodobnie w Chełmnie, zaś fakty z życia Kopernika pojawiają się dopiero w okresie studiów w Krakowie i we Włoszech. A co działo się wcześniej…? Piotr Majewski podąża śladem tej zagadki, badając katalog zjawisk na niebie gwiaździstym w końcówce XV wieku i zestawiając je z faktami historycznymi. Wynik tego porównania jest zaskakujący i prowadzi m.in. do zaćmienia Słońca, którego świadkami w Toruniu najpewniej byli: król Polski i wielki mistrz zakonu krzyżackiego, a działo się to na oczach 12-letniego Mikołaja Kopernika.

Barwną, 45-minutową opowieść wypełniają liczne animacje, grafiki, mapy nieba, a także astrofotografie. Są one ilustracją spotkania prowadzonego na żywo.

Projekt “Niebo Kopernika” wystartował w kwietniu, a zakończy się w listopadzie br. Partnerem głównym jest Województwo Kujawsko-Pomorskie. Patronat medialny sprawują: „Urania” oraz Polskie Radio PiK.

Terminarz kolejnych spotkań w Astrobazach:

· 22 listopada – Żnin (godz. 12:00) / Inowrocław (godz. 18:00)

Autor tekstu: Piotr Majewski
Zdjęcie główne: Uczestnicy prelekcji w Brodnicy, autor: Piotr Majewski

16 października 2023 r.