29 lis Nazewnictwo ulic w Toruniu w czasie okupacji | Wieczór Toruński
Towarzystwo Miłośników Torunia i Książnica Kopernikańska zapraszają na kolejne spotkanie z cyklu Wieczory Toruńskie. 1 grudnia naszym gościem będzie Włodzimierz Deczyński, historyk-regionalista, członek ToMiTo. Podczas prelekcji, która odbędzie się w siedzibie Książnicy przy ul. Słowackiego 8, opowie o germanizacji toruńskich ulic w roku 1939. Początek o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.
Wieczorowi towarzyszyć będzie (tylko w trakcie jego trwania) wystawa oryginalnych pamiątek z epoki – eksponowane będą dokumenty, plany, pocztówki i fotografie z kolekcji Prelegenta.
Włodzimierz Deczyński: Późnym popołudniem 7 września 1939 r., pierwsze oddziały Wehrmachtu wkroczyły do Torunia, rozpoczynając ponad pięcioletni, dramatyczny okres w historii naszego miasta. Od początku okupacji Niemcy podjęli działania mające na celu likwidację wszelkich polskich śladów na zajętych obszarach. Niemieckie władze, włączając tereny dawnych Prus Zachodnich do Rzeszy traktowały je jako rdzennie niemieckie, które w okresie 1920-1939 uległy polonizacji. Okupacyjne władze zmierzały do “regermanizacji” i całkowitego zintegrowania zdobytych terenów z państwem niemieckim. W tym celu wydano szereg zarządzeń w zakresie realizacji polityki narodowościowej i umacniania niemczyzny na tych terenach.
Jednym z ważniejszych zadań jakie przyjęły niemieckie władze okupacyjne była germanizacja społecznej przestrzeni miast, w tym przede wszystkim nazw miejscowości, dróg, ulic, placów, dzielnic, nazw terenowych, nazw urzędów, drogowskazów i innych obiektów miejskich symbolizujących władzę i przynależność państwową na zdobytych terenach. W tym duchu już 5 września 1939 r. szef administracji cywilnej, Albert Forster, wydał wytyczne w sprawie “(…) postępowania na okupowanych przez wojska niemieckie terenach Prus Zachodnich”. Głównymi tezami tego dokumentu było: “(…) jak najszybsze uczynienie miasta znowu niemieckim, zakaz publikacji polskich gazet oraz natychmiastowe usunięcie wszelkich polskich napisów”. 10 września 1939 r. Albert Forster wydał kolejne zarządzenie dotyczące germanizacji zaanektowanych terenów, w którym polecił “(…) usunięcie wszystkich polskich napisów na budynkach i ulicach, zastąpienie ich napisami w języku niemieckim oraz przywrócenie wszystkich nazw miejscowości we wcześniejszym brzmieniu z czasów przed odstąpieniem obszaru korytarza Polakom, a w przypadku, gdy stara nazwa miejscowości brzmi po polsku, przedstawienie jemu propozycji przemianowania tych miejscowości”.
Kierując się zarządzeniami niemiecka administracja niezwłocznie rozpoczęła proces germanizacji nazw ulic, dróg, placów i dzielnic Torunia, zwłaszcza tych, które zostały spolszczone w trakcie przemianowania nazw niemieckich na polskie po odzyskaniu przez Toruń niepodległości w 1920 r.
Spotkanie odbędzie się dzięki wsparciu Gminy Miasta Toruń.
29 listopada 2022 r.
