“Nauczanie przez budowanie” – o konferencji KPCEN Toruń

Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli w Toruniu zorganizowało 3 grudnia 2018 r. konferencję Nauczanie przez budowanie. Obrady odbyły się w toruńskiej Szkole Podstawowej nr 4, wzięło w nich udział 60 dyrektorów i nauczycieli z różnych części naszego województwa oraz zaproszeni goście: Maria Mazurkiewicz, Kujawsko-Pomorski Wicekurator Oświaty, Dorota Komendzińska, dyrektor Biblioteki Pedagogicznej w Toruniu i Ewa Ndozi, przedstawiciel Departamentu Edukacji i Kształcenia Ustawicznego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Uroczystego otwarcia dokonał Sławomir Żebrowski, dyrektor KPCEN w Toruniu. Uczestnicy mieli okazję wysłuchać interesujących wykładów prof. dr hab. Stanisława Dylaka z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prof. dr hab. Włodzisława Ducha z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i starszego wizytatora Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy, Danuty Brzózki-Ciechanowskiej. Dobre praktyki podczas konferencji zaprezentowali dyrektorzy i nauczyciele ze szkół toruńskich: Izabela Ziętara i Tomasz Grzybowski z SP nr 4, Rafał Jankowski z II LO, Dorota Kostuch z SP nr 10 oraz Agnieszka i Łukasz Kołodziejscyz ZS w Dobrzyniu nad Wisłą.

Celem konferencji było zapoznanie nauczycieli z nowoczesnymi ideami pedagogicznymi, miedzy innymi konstruktywizmem, czyli nauczaniem przez budowanie wiedzy. Realizacja tego celu w edukacji to priorytet polityki oświatowej państwa, ustalony przez Ministerstwo Edukacji Narodowej na rok szkolny 2018/2019 – wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego poprzez edukację rozwijającą samodzielność, kreatywność i innowacyjność uczniów.

Prelegenci w swoich wystąpieniach chcieli zainspirować nauczycieli (przynajmniej w części) do odejścia od dyrektywnego stylu nauczania, którego istotą jest silne sterowanie pracą ucznia na rzecz modelu konstruktywistycznego. Określa on rolę ucznia i nauczyciela w procesie nabywania kompetencji poznawczych. Uczeń powinien być aktywny i umieć podejmować różnorodne działania, aby konstruować własną wiedzę i rozumienie otaczającego go świata. W tym modelu uczniowie sami są odpowiedzialni za zdobywanie informacji, a nauczyciel odgrywa rolę koordynatora. Proces pozyskiwania przez ucznia wiedzy jest podzielony na kilka integralnie ze sobą związanych etapów. W pierwszym wprowadzamy ucznia w zagadnienie i wywołujemy jego zainteresowanie, a w konsekwencji motywację wewnętrzną. W drugim etapie ujawniamy zasób wiadomości, pomysły i doświadczenia ucznia, czyli to, co uczeń już wie i potrafi w związku z nową sytuacją. W trzecim – uczeń włącza do wiedzy już posiadanej kolejne informacje i tworzy zupełnie nową strukturę. Czwarty etap polega na umiejętności zastosowania nowej wiedzy i umiejętności w różnych sytuacjach i kontekstach. Ostatnim etapem jest samodzielne zauważenie przez ucznia zmian w jego dotychczasowym zasobie wiedzy i porównanie ich ze stanem z poprzedniego etapu.

Takie myślenie o nauczaniu jest trudne w realizacji w warunkach dzisiejszej szkoły, co podkreślił prof. dr hab. Stanisław Dylak w wystąpieniu Nauczanie przez eksperymentowanie. Jednak kreatywny nauczyciel ma możliwość wykorzystania w procesie nauczania tylko niektórych elementów tej koncepcji, np. wiedzy potocznej, którą posiadają uczniowie. Nauczyciele rzadko sięgają do tych zasobów, uważając, że nie są naukowe. Drugi wykład miał na celu uświadomienie nauczycielom Jak uczą się mózgi?. Podczas swojego wystąpienia prof. dr hab. Włodzisław Duch przedstawił sposób, w jaki z punktu widzenia neurofizjologii człowiek nabywa wiedzę. Wystąpienie przedstawiciela KO, starszego wizytatora Danuty Brzózki-Ciechanowskiej miało na celu prezentację (niestety niezbyt pocieszających) wyników badań nad stosowaniem w szkołach w naszym województwie aktywnych metod nauczania. Podsumowaniem konferencji była prezentacja dobrych praktyk stosowania konstukcjonizmu w dydaktyce. Nauczyciele zaprezentowali metody nauczania przedmiotów przyrodniczych w klasach dwujęzycznych, Szkolną Akademię Nauki z wykorzystaniem pracowni PASCO, Toruński Klub Młodego Odkrywcy dla dzieci z klas I–III szkoły podstawowej oraz działalność Astrobaz.

Organizatorom zależało, by konferencja stała się dla nauczycieli zaproszeniem do stosowania konstruktywistycznych metod nauczania, które bliżej można poznać korzystając z oferty naszej placówki. Odsyłamy zatem na stronę www.kpcen-torun.edu.pl.

Małgorzata Trzeciak, Pracownia Dydaktyki, Doradztwa i Innowacyjnej Edukacji
Zdjęcia – Dominika Wojtasińska, Pracownia Informacji i Promocji