22 lip Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy… Zasmakuj przygody z przyrodą
Niezwykle urozmaicona i osobliwa rzeźba terenu, rozległe kompleksy leśne, malownicze jeziora i doliny rzeczne, różnorodna szata roślinna i bogata fauna oraz dobrze wkomponowana w krajobraz sieć osadnicza. Tak w skrócie scharakteryzować można środowisko przyrodnicze Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego.
Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy to niezwykle wartościowy obszar chroniony o powierzchni 27.531,20 ha, położony we wschodniej części Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego. Rozpościera się na terenie trzech województw: kujawsko-pomorskiego, warmińsko-mazurskiego i mazowieckiego. Utworzony został w 1990 r. w celu ochrony niepowtarzalnych wartości przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. Od 1993 roku cały obszar Parku znajduje się w granicach „Zielonych Płuc Polski” – najczystszej i najbogatszej przyrodniczo części kraju.
Niepodważalnym walorem GLPK są rozległe, wielohekatrowe kompleksy leśne (ok. 70% powierzchni Parku), które w wielu miejscach posiadają charakter „puszczański”. Duży udział w kształtowaniu środowiska przyrodniczego Parku, a szczególnie krajobrazu miało ostatnie zlodowacenie Polski. Działalność lodowca przyczyniła się do wykształcenia na tych terenach unikalnego krajobrazu młodoglacjalnego. W północnej części Parku i okolicach Górzna, krajobraz przypomina wręcz tereny podgórskie. Walory GLPK podnoszą malowniczo położone jeziora, enklawy łąk, rzeki oraz duża różnorodność świata roślin, zwierząt i grzybów. Szczególnie atrakcyjnie prezentuje się dolina rzeki Brynicy – głównej rzeki GLPK, która w znacznej części ma charakter górski płynąc w głębokim jarze.
Flora GLPK cechuje się dużym bogactwem, różnorodnością i naturalnością. Stwierdzono występowanie ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, w tym wiele gatunków chronionych, rzadkich i zagrożonych w skali kraju. Niektóre z nich widnieją na liście Dyrektywy Siedliskowej Natura 2000. Ponadto występuje tu kilka gatunków górskich m.in. czosnek niedźwiedzi, arnika górska czy skrzyp olbrzymi. Różnorodność siedlisk występujących na terenie Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego ma swoje odbicie w różnorodności świata zwierząt. Obok pospolicie występujących dzików, jeleni, saren czy bobrów, coraz częściej zobaczyć można np. łosie. Lasy zamieszkują również wilki. Ponadto stwierdzono występowanie 11 gatunków nietoperzy, co stanowi 90% chiropterofauny tej części Niżu Polski. Szczególnie bogaty jest świat ptaków. Wśród wielu gatunków można wymienić: bielika, kanię rudą, orlika krzykliwego, włochatkę, zimorodka oraz żurawia, który jest symbolem GLPK.
Najcenniejsze tereny Parku objęte zostały ochroną w postaci 7 rezerwatów przyrody: „Szumny Zdrój”, „Czarny Bryńsk”, „Mszar Płociczno”, „Jar Brynicy”, „Jar Brynicy II”, „Ostrowy nad Brynicą” i „Klonowo”. Na terenie Parku wyznaczono także dwa obszary Natura 2000: „Ostoja Lidzbarska” oraz „Mszar Płociczno”. Bogactwo przyrodnicze GLPK uzupełniają liczne pomniki przyrody, użytki ekologiczne oraz obiekty cenne pod względem historyczno-kulturowym. Wśród nich są zabytkowe kościoły, chłopskie chaty, kuźnie, stajnie, pozostałości po zespołach młyńskich i grodziska średniowieczne.
GLPK przyciąga turystów i miłośników aktywnego wypoczynku na łonie natury swoimi walorami przyrodniczymi, krajobrazowymi, kulturowymi, jak również warunkami turystyczno-rekreacyjnymi. Turyści mogą korzystać z przygotowanej infrastruktury przyrodniczych ścieżek dydaktycznych oraz wyznaczonych szlaków pieszych i rowerowych. Funkcjonują tu trasy nordic walking, a także ścieżka rowerowa „single track” do szybkich przejazdów na rowerach MTB. Prawdziwą gratką dla bardziej zaawansowanych miłośników jazdy rowerowej są trasy dedykowane użytkownikom rowerów typu gravel. Warunków gravelowych tego terenu, jaki i jego walorów krajobrazowych, na własnych nogach mogli doświadczyć uczestnicy wyścigu „GLPK Gravel”, który od dwóch lat z powodzeniem organizowany jest przez Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy. Zajęcie dla siebie znajdą również amatorzy wędkarstwa czy jazdy konnej. Dzieci, młodzież oraz inne zorganizowane grupy turystyczne mogą skorzystać z atrakcyjnych wakacyjnych zajęć przyrodniczych, prowadzonych w Ośrodku Edukacji Ekologicznej Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego w Rudzie. Ciekawą formą aktywności jest również geocaching, questing czy też przygotowana przez GLPK gra terenowa z wykorzystaniem smartfona i kodów QR pt. „Ekozwiedzanie na Górzna planie”. Ponadto Park zaprasza na drugą edycję „Nocy Nietoperzy w Górznieńsko-Lidzbarskim Parku Krajobrazowym”, która odbędzie się w dniu 23 sierpnia br. w Brzoziu. Będzie to okazja do spotkania z chiropterologami z UMK Toruń, wspólnych obserwacji i nasłuchów detektorowych a także skręcania i wieszania budek rozrodczych dla ochrony tych ssaków. Swoistym zwieńczeniem sezonu turystycznego będzie Międzypokoleniowa Sztafeta Turystyczna „Razem do trójstyku”. Dzięki współpracy GLPK z Polskim Towarzystwem Turystyczno-Krajoznawczym, lokalnymi samorządami, nadleśnictwami, stowarzyszeniami i fundacjami, sztafeta organizowana jest już od 8 lat. Jej uczestnicy w grupach pieszych, biegowych i rowerowych wyruszą z Górzna (woj. kujawsko-pomorskie), Lidzbarka (woj. warmińsko-mazurskie) oraz Lubowidza i Żuromina (woj. mazowieckie), aby po przemierzeniu kilkunastu kilometrów spotkać się przy symbolicznym głazie na trójstyku – miejscu na terenie GLPK, w którym stykają się granice administracyjne trzech województw. Wydarzenie zakończy się plenerowym piknikiem integracyjnym z ogniskiem, swojskimi specjałami, muzyką oraz atrakcjami dla dzieci w pobliskim „Gościńcu myśliwskim”. Ciekawym punktem pikniku będzie turnieju wiedzy o regionach pt. „Koło Trójstyku”, który w ubiegłym roku przysporzył uczestnikom mnóstwa pozytywnych emocji.
Tradycyjnie w wakacje Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy wraca z kolejną (już ósmą!) edycją internetowego konkursu przyrodniczego „Zielony detektyw”. W tym roku uczestnicy będą musieli wykazać się zarówno znajomością przyrody jak i wiedzą na temat zanieczyszczeń powietrza. Więcej informacji na temat oferty i wydarzeń w Parku można znaleźć na stronie internetowej www.g-lpk.pl. Zachęcamy także do odwiedzania i śledzenia parkowego funpage’u Facebook.
Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy w liczbach:
- powierzchnia parku wynosi 27 531,20 ha, z czego 13 926,79 ha leży na terenie województwa kujawsko-pomorskiego;
- na terenie parku utworzono 7 rezerwatów przyrody i 2 obszary Natura 2000;
- lasy stanowią ponad 70% powierzchni parku;
- na terenie parku znajduje się 29 jezior;
- przez park przebiega 12 szlaków rowerowych, 3 szlaki piesze, 4 ścieżki nordic walking oraz 6 ścieżek dydaktycznych;
- na terenie parku stwierdzono ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, wiele z nich to gatunki rzadkie i chronione;
- Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy to jeden z dwóch parków krajobrazowych w Polsce, położonych na terenie trzech województw.
Tomasz Górny
dyrektor Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego
Fot. Mikołaj Kuras dla UMWKP; Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy
22 lipca 2024 r.
