Dwie nowe wystawy w galerii Wozownia

30 maj Dwie nowe wystawy w galerii Wozownia

3 czerwca o godz. 18.00 Galeria Sztuki Wozownia zaprasza na otwarcie dwóch nowych wystaw: „Somnium” Katarzyny Tretyn oraz wystawy zbiorowej pt. „Nieoczywistości”. Na wernisaż wstęp jest wolny.

Katarzyna Tretyn: „Somnium”
03.06–03.07.2022

kuratorka: Natalia Cieślak

Spoglądanie w niebo, zarówno nocne i rozgwieżdżone, jak i dzienne, zalane blaskiem Słońca, fascynowało ludzi od zawsze. Ponad horyzontem roi się bowiem od obiektów, które z jednej strony domagają się naukowego wyjaśnienia, z drugiej – stanowią bodziec do swobodnego snucia fantastycznych opowieści osadzonych w tym kosmicznym anturażu. Ciała niebieskie, przedmiot analiz, pozwalających odszukać źródła sprawstwa sił natury i zrozumieć zachodzące w przyrodzie zjawiska, równolegle utożsamiane były z bogami czy nadprzyrodzonymi siłami, skutki działania których odczuwano tu, na Ziemi.

Obu tych obszarów: stricte badawczego i fantasmagorycznego, nie należy postrzegać jednak w kategoriach opozycji pozbawionych punktów wspólnych. Przykładem łączenia nauki i sztuki było przedstawianie koncepcji teoretycznych w konwencji literackiej czy artystycznej, np. z wykorzystaniem motywu snu (łac. somnium). Szerokie kulturowe oddziaływanie miał w tym kontekście zwłaszcza Sen Scypiona pióra Cycerona czy Sen, czyli wydane pośmiertnie dzieło poświęcone astronomii księżycowej Johannesa Keplera – jednego z tych astronomów, którzy przyczynili się do nowożytnej rewolucji naukowej.

Przykłady tekstów kultury, opierających się na wątku onirycznej podróży w przestrzeń pozaziemską, można by mnożyć. Co jednak łączy Cycerona, Keplera i współczesną artystkę wizualną Katarzynę Tretyn, zapraszającą nas do zanurzenia się w jej wystawę Somnium? Z jednej strony – co oczywiste – wspólne jest im nawiązanie do motywu snu. Drugi aspekt to balansowanie na granicy sztuki i rzeczywistości naukowej. Katarzyna Tretyn nie jest zawodową astronomką, jednak rozliczne wizyty w obserwatorium w podtoruńskich Piwnicach oraz wieloletnia kooperacja z jego pracownikami pozwoliły jej zgłębić wiele aspektów prowadzonych w tej placówce obserwacji i zbliżyły do świata badawczego. Jej prace powstają pod wpływem analiz astronomów, jednak nie są ich ilustracją, a artystyczną interpretacją. Przeniesienie w pole sztuki pozwala odkryciom naukowców zarezonować w wymiarze pozaempirycznym, jako fenomenom odczytywanym także w kontekście metaforycznym czy humanistycznym.

Katarzyna Tretyn – artystka wizualna, intermedialna, nauczycielka akademicka. W latach 2002–2007 studiowała na WSP Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunku malarstwo sztalugowe. W 2012 roku obroniła doktorat w macierzystej uczelni. W 2020 roku uzyskała stopień doktora habilitowanego w dziedzinie sztuki piękne w dyscyplinie sztuki plastyczne i konserwacja dzieł sztuki. Od 2017 roku pracuje w Politechnice Bydgoskiej im. J. i J. Śniadeckich (dawniej UTP) na stanowisku profesora (od 2020 roku), gdzie prowadzi zajęcia z malarstwa oraz rysunku.  Jej poszukiwania indywidualnej drogi twórczej oscylują wokół eksperymentu warsztatowego. Przyszłość sztuki widzi w nowych technologiach, które jednak powinny czerpać z tradycji. Dlatego też warsztat twórczy autorki opiera się przede wszystkim na tradycji haftu. Jej podstawowe instrumentarium to nić, za pomocą której tworzy obrazy, obiekty oraz instalacje. W swojej twórczości inspiruje się nauką, a przede wszystkim astronomią. W 2015 roku rozpoczęła współpracę z Fundacją Aleksandra Jabłońskiego oraz Obserwatorium Astronomicznym w Piwnicach pod Toruniem. Jej efektem są projekty artystyczne powstałe na styku dwóch dziedzin: nauki i sztuki. Bazując na inspiracji naukowej autorka buduje w swojej twórczości metaforyczny obraz człowieka. Jak twierdzi poprzez obserwację świata zdobywamy wiedzę o nas samych.

/Nie/oczywistości – wystawa zbiorowa
03.06–03.07.2022

artyści i artystki: Tomasz Barczyk, Sławomir Brzoska, Jakub Cikała, Darek Gajewski, Filip Gajewski, Tomasz Tomaszewski, Katarzyna Tretyn, Andrzej Wochnik

kurator: Sebastian Dudzik

Wielu z nas, bardziej lub mniej świadomie, pozostaje w wiecznym rozdarciu. Z jednej strony czujemy nieodparte pragnienie racjonalizowania otaczającego nas świata, logicznego porządkowania czy też układania go sobie pod nasze własne wyobrażenie. Z drugiej jednak strony owemu upartemu dążeniu do jasności i „władzy” chętnie przeciwstawiamy ogromną i równie nienasyconą tęsknotę za tajemnicą, wszelkimi nieoczywistościami, za światem magicznym, którego istotą jest przeczenie wszelkim ustalonym i wykoncypowanym przez nas prawom. Owo rozdarcie zauważalne jest w wielu obszarach naszego życia i działania. W sztuce stanowi istotną wartość poznawczą, zbliżającą ją paradoksalnie do nauki i wiedzy. Bardzo często to artystyczne działania wskazują i testują na różne sposoby wszelakie pęknięcia nieciągłości w naszym postrzeganiu i definiowaniu otaczającego świata. Nie można zapomnieć też, że to w wizualnym obszarze dochodzi do różnego rodzaju zabiegów mających na celu porządkowanie, syntezowanie i hierarchizowanie naukowych spostrzeżeń. Towarzyszące temu „uproszczenia” i „uśrednienia” pozostawiają całkiem spory margines nieopisany, niemieszczący się w danym schemacie. Generowana w ten sposób „tajemnica” ujawniając się zaskakuje nas i pozostawia bezbronnymi.

Schemat czy też synteza nie jest jednak jedynie zagrożeniem dla prawdy. Często ujawnia fascynujące, uniwersalne piękno natury zjawisk, pozwala głębiej poznać ich istotę. W sztuce synteza wskazuje, uwypukla, zwraca naszą uwagę na istotę rzeczy, szuka też drogi na skróty.

Wystawa „/Nie/oczywistości” w założeniu ma być próbką ukazania artystycznej eksploracji przywołanego wyżej rozdarcia między racjonalnością i prawami a różnego rodzaju nieoczywistościami oraz nieuświadamianym na co dzień obszarem naszej wizualności. Prezentowane na niej prace na różne sposoby łączą ze sobą te dwa, pozornie wykluczające się światy. Dla wszystkich wiedza z zakresu, fizyki, geometrii czy optyki stanowi niepodważalny fundament i zarazem startowy punkt twórczych poszukiwań. Wykroczenie poza wydeptaną  ścieżkę i utarte schematy odkrywa przed nami bogactwo, a także symboliczny potencjał  tytułowych nieoczywistości. Poszczególne realizacje na pierwszy rzut okaz wydają się prezentować świat jasny, logiczny i przewidywalny. Wystarczy jednak chwila uważniejszej obserwacji, by odkryć w nich „tajemnicę” oferującą cały wachlarz zaskakujących rozwiązań. Czasami wynikają one wprost z niedoskonałości naszych zmysłów, czasami ujawniają niezamierzony potencjał syntetycznego obrazowania zachodzących w naturze procesów, czasami jednak wynikają wprost z nieoczywistej natury samych zjawisk. Tak, jak wstęga Möbiusa, której poznanie wiele lat temu było dla mnie głównym impulsem do wejścia w fascynujący świat naukowych nieoczywistości i ich reprezentacji w obszarze sztuk wizualnych. Tak więc, „/Nie/oczywistości” poświęcone będą artystycznej afirmacji różnych aspektów postrzegania świata, jego paradoksów, nieoczywistości ale także różnego rodzaju schematyzacji i umowności w obrazowaniu i definiowaniu zjawisk fizycznych.

Zdjęcie gł.: Sławomir Brzoska, Podział koła i punkt drewno malowane

30 maja 2022 r.