25 lip Biżuteria ze Skarbu Bydgoskiego odzyskała dawny blask. MOB pokaże ją mieszkańcom Bydgoszczy
Po sześciu latach od wielkiego odkrycia Skarb Bydgoski nie przestaje fascynować miłośników historii i numizmatycznych tajemnic. Dotąd ten wyjątkowy eksponat kojarzył się głównie z monetami, bo na co dzień to właśnie one były prezentowane w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Teraz ekspozycja wzbogaci się o biżuterię, która odzyskała dawny blask dzięki pracy konserwatorów.
„Sensacyjne odkrycie!”, „W bydgoskiej katedrze odkryto prawdziwy skarb”, „Przeleżał pod posadzką ponad 350 lat”. 2 stycznia 2018 roku takie właśnie nagłówki na kilka godzin zdominowały lokalne i ogólnopolskie media. Powodem tej medialnej wrzawy było niezwykłe odkrycie dokonane w Katedrze pw. św. Marcina i Mikołaja. Robert Grochowski, prowadzący w tym miejscu badania archeologiczne, natrafił na 486 złotych monet, a także na ozdoby i dewocjonalia.
Skarb Bydgoski – bo taką nazwę nadano tej zagadkowej kolekcji – zdeponowano w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy (MOB). Od razu rozpoczęto też interdyscyplinarne badania naukowe, a także prace konserwatorskie, bo artefakty – zwłaszcza z części niemonetarnej – nie przetrwały do naszych czasów w zbyt dobrym stanie.
Gdy dodamy do tego nimb tajemnicy, który od samego początku towarzyszył kosztownościom ukrytym w farze przez dotąd nieustalonego właściciela, trudno dziwić ogromnemu zainteresowaniu mieszkańców miasta. Bydgoszczanie i bydgoszczanki chcieli o Skarbie Bydgoskim nie tylko dywagować, ale również go zobaczyć. Okazja nadarzyła się szybko, bo pierwszą wystawę o charakterze tymczasowym udało się zorganizować już w lutym 2018 r.
Równolegle przystąpiono do opracowywania koncepcji wystawy stałej. Ekspozycję „Skarb Bydgoski” w jej obecnym kształcie, z monetami w roli głównej, otwarto w maju 2022 r. w Europejskim Centrum Pieniądza na Wyspie Młyńskiej. Jeśli ktoś w tym momencie pomyślał, że muzealnicy wyczerpali temat i nie są w stanie go niczym zaskoczyć, będzie musiał zrewidować ten pogląd.
Wystawa „Skarb Bydgoski” w nowej, poszerzonej odsłonie. Wernisaż już 25 lipca
Zabytek „zimujący” spokojnie w gotyckiej świątyni przez trzy i pół wieku w największym stopniu rozsławiły monety wybite w mennicach rozsianych po Europie, a także Afryce i Azji. Najstarsze z obiektów datowane są na przełom XV i XVI wieku. Natomiast najmłodsze to egzemplarze z 1652 r.
Nie oznacza to jednak, że o unikalności Skarbu Bydgoskiego decydują wyłącznie dukaty niderlandzkie, węgierskie czy polskie. Przekonamy się o tym na własne oczy już w czwartek 25 lipca podczas wernisażu nowej, biżuteryjnej odsłony wystawy prezentowanej w oddziale MOB przy ulicy Mennica 4.
Co dokładnie zobaczymy w gablotach? Na uwagę zasługują zwłaszcza złote, zdobione emalią rozety i pontaliki służące dawniej do ozdabiania ubrań i nakryć głowy. Zbiór zawiera również pierścionki, biżuterię dewocyjną, ozdobne elementy ze srebra, łańcuszki, a także pokaźną liczbę guzów (odpowiedniki dzisiejszych guzików) i innych biżuteryjnych elementów pełniących funkcje zarazem praktyczne i ozdobne (haftki, zakończenia sznurków).
„Historia ludzi odzwierciedlona w przedmiotach”
Jak podkreśla kurator wystawy, dr Krzysztof Jarzęcki, wartość ozdób ze Skarbu Bydgoskiego wynika zarówno z kunsztu ich wykonania, jak i tego, że są kompletnym, nienaruszonym i starannie udokumentowanym znaleziskiem archeologicznym.
– Dlatego jest to nieocenione źródło wiedzy naukowej, o czym przekonaliśmy się choćby podczas badań prowadzonych w naszym muzeum przez pracownię NCP ART Bydgoszcz. Pamiętajmy, że dziś bardzo niewielka część jubilerów jest w stanie odtworzyć w praktyce technologię z tamtego okresu – tłumaczy kierownik Pracowni Numizmatyki MOB.
Jarzęcki dodaje, że wystawa będzie opowieścią nie tylko o cennych eksponatach, ale także o ich twórcach i użytkownikach żyjących w XVI i XVII wieku.
– Skarb Bydgoski jest odzwierciedloną w przedmiotach historią ludzi, śladem ich kultury, gustu i uczuć. Nasi przodkowie byli modni, ale cenili też to, co dziedziczyli po przodkach. Przywiązywali się do rzeczy, które im się podobały, które były wyrazem ich wiary lub przypominały im drogie osoby, miejsca, sytuacje. Skarb Bydgoski jest kawałkiem świata sprzed kilkuset lat, który jesteśmy w stanie zrozumieć, bo wiele nas z nim łączy – podkreśla autor ekspozycji.
Muzealnicy przypominają ponadto o cotygodniowych oprowadzaniach z przewodnikiem, które będą odbywać się w przestrzeni poszerzonej wystawy. We wtorki o godz. 12:00 z takiej możliwości mogą skorzystać grupy zorganizowane, natomiast w środy o tej samej godzinie – osoby indywidualne.
***
„Skarb Bydgoski. Biżuteria”
Wernisaż: 25 lipca (czwartek), godz. 17:00, Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4
Kurator: dr Krzysztof Jarzęcki
Projekt i opracowanie graficzne: Weronika Poręba
Teksty: Jarosław Kozłowski, dr Krzysztof Jarzęcki
Tłumaczenia: dr Krzysztof Jarzęcki
Korekta: Martyna Kurowska
Zdjęcia skarbu in situ: Janusz Flemming
Zdjęcie siatki: Wojciech Woźniak
Aranżacja: Weronika Poręba, Katerina Niemiec-Miskiewicz, Jarosław Kozłowski, dr Krzysztof Jarzęcki
Realizacja: Łukasz Maklakiewicz, Mateusz Dachowski, Romuald Tylkowski, Adam Grzybowski
Konserwacja i przygotowanie eksponatów: Lesław Cześnik, Piotr Kopciewicz, Jan Marciniak
Kopie eksponatów do działań edukacyjnych: Lesław Cześnik, Piotr Kopciewicz, Magdalena Gapińska
25 lipca 2024 r.
