30 maj Śródmieście sprzed lat: miejsca i ludzie. Królestwo ulicy Mostowej
“Śródmieście sprzed lat: miejsca i ludzie” – to nowy cykl spotkań w Książnicy Kopernikańskiej przygotowany przez Katarzynę Kluczwajd. W trakcie czwartego spotkania, na które Książnica zaprasza 6 czerwca 2022 r., Prelegentka opowie o królestwie ulicy Mostowej. Początek spotkania o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.
Jedna ulica, zaledwie jeden firtel – mówiąc po pomorsku – a trzy znane przedsiębiorstwa i wiele ciekawych historii. Chodzi o sąsiadów z ul. Mostowej: fabrykę czekolady Julius Buchmann (nr 34), fabrykę mebli Bracia Tews (nr 30-32), zakład nasienniczy B. Hozakowski (nr 28).
Julius Buchmann fabrykę czekolady założył w Gdańsku w 1854 roku, po kilku latach przeniósł ją do Torunia, na ul. Szeroką. Od 1873 roku jej siedzibą – przez ponad siedem dekad – była posesja przy ul. Mostowej 34. Fabryka czekolady, cukrów i marcepanów działała też w okresie II RP (w czasach globalnej i krajowej zapaści gospodarczej polecała czekoladę “kryzysową”), także w latach wojennych.
Meblowa tradycja posesji nr 30 sięga lat 60. XIX w., kiedy kupiec W. Berg prowadził tu magazyn mebli (zał. 1851). Po latach, w 1888 roku, Ludwig Berg wzniósł reprezentacyjną kamienicę w stylu neorenesansowym. Tewsowie przenieśli tu swoje przedsiębiorstwo w roku 1902, z ul. Chełmińskiej 20. Salon mebli i wyposażenia mieszkań nadal zajmował sale frontowe, zaś fabrykę mebli urządzili w oficynach od ul. Podmurnej 29. Niebawem połączyli kamienicę z domem nr 32. W okresie międzywojennym meble eksponowano na pięciu kondygnacjach obu budynków. Przedsiębiorstwo braci Tews to największa, najdłużej działająca miejscowa wytwórnia mebli, jedna z większych na Pomorzu, do 1939 roku i podczas okupacji. Mimo przemian własnościowych nazwisko jej założycieli Franza i Richarda pozostało w nazwie jako marka – synonim jakości.
Posesja pod nr. 28 od 1900 roku należała do Bolesława Hozakowskiego i jego składu nasion (zał. 1885), pierwszej w Toruniu, której slogan reklamowy brzmiał: “Świat to moje pole”. Bronisław Julian Wiktor przejął biznes po śmierci ojca w 1919 roku, przysłużył się do jego rozwoju. Sprawował też funkcję konsula honorowego Republiki Francji w Toruniu (1922-1948, z wojenną przerwą). W 1938 roku planował wzniesienie dużego magazynu i suszarni nasion od ul. Podmurnej.
Ulica Mostowa ma również swoje miejsce w dziejach miejskiej komunikacji – od 1863 roku niemal naprzeciwko wspomnianych kamienic, przed hotelem, funkcjonował przystanek omnibusu braci Lipmann, kursujący sześć razy dziennie w godz. 5.15-22.10. A w latach 20. XX w. w dni targowe miały tu postój taksówki (od posesji nr 36 do Wisły), co oprotestowali miejscowi przedsiębiorcy – auta blokowały dostęp do sklepów i warsztatów.
Kolejne spotkania z cyklu “Śródmieście sprzed lat: miejsca i ludzie”:
- 10 października: Przedsiębiorcza ulica Strumykowa i biznesy przy “Nowym Pasażu”
- 7 listopada: Knajpy Rynku Nowomiejskiego
- 21 listopada: Sąsiedzi z ulicy św. Katarzyny
- 12 grudnia: Hippiczne królestwo Maxa Palma
30 maja 2022 r.
