08 kwi Uczelnie publiczne z bardziej zbalansowanym udziałem kobiet na kierunkach nowo technologicznych
7 kwietnia 2022 r. Fundacja Edukacyjna Perspektywy i Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy (OPI PIB) zaprezentowali kolejny raport „Kobiety na politechnikach”. Choć większość osób, które studiują w naszym kraju to kobiety – stanowią one aż 58 proc., to na kierunkach inżynieryjnych wciąż jest ich zdecydowanie mniej niż mężczyzn. Przykładowo, na uczelniach pedagogicznych stanowią one aż 78 proc., a na uczelniach technicznych już tylko 35 proc.
Udział kobiet wśród studentów kierunków IT nie przekracza 20 proc.
W grupie kierunków nowo technologicznych1 kluczowe znaczenie mają kierunki informatyczne. Wzmacnianie pozycji kobiet w branży IT jest korzystne dla pobudzania gospodarki oraz zwiększania inkluzywności społeczeństw. W okresie 2016–2021 liczba kobiet studiujących na kierunkach informatycznych wzrosła o 38 proc., a liczba mężczyzn o 22 proc. Udział kobiet wśród studentów IT wzrósł jednak nieznacznie – z 14 do 16 proc., przy czym był on nieco większy w przypadku studiów pierwszego i drugiego stopnia, które nie kończą się uzyskaniem tytułu inżyniera. Zarówno na uczelniach publicznych, jak i niepublicznych udział kobiet wśród studentów kierunków informatycznych nie przekroczył jednej piątej – najwyższy był na studiach drugiego stopnia na uczelniach publicznych i wyniósł on 24 proc. Szczególnie dużym udziałem kobiet może się poszczycić bioinformatyka.
– Informatyka to kierunek, który cieszy się dużym powodzeniem wśród maturzystów. Jak pokazują dane z ogólnopolskiego systemu monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych (ELA) ukończenie informatyki znacznie ułatwia zdobycie dobrze płatnej pracy. W Polsce mamy do czynienia z rynkiem pracownika w branży IT, firmy same wyszukują absolwentów informatyki jeszcze często na etapie studiów. Mimo jednak tak dużej popularności kierunków informatycznych, na uczelniach publicznych kobiety stanowią zaledwie 18 proc. wśród wszystkich studiujących te kierunki, a na uczelniach niepublicznych 13 proc. Z czego tylko 13 proc. wynosi udział kobiet na kierunkach inżynierskich i 27 proc. na nieinżynierskich – mówi dr inż. Jarosław Protasiewicz, dyrektor Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego (OPI PIB).
– Świat digitalizuje się obecnie w przełomowym tempie. Potrzeba wzrostu liczby ekspertek i ekspertów w obszarze informatyki jest paląca. Nowe technologie potrzebują kobiet jak nigdy dotąd. W ostatnich latach przyrost liczby studentek informatyki jest prawie dwukrotnie wyższy niż studentów – co pokazuje, że to właśnie dziewczyny stanowią ukryty potencjał w tym obszarze. Cieszy fakt, że akcja „Dziewczyny na politechniki!” prowadzona od 15 już lat, zachęcająca uczennice szkół średnich do zainteresowania się studiami inżynierskimi, technicznymi, ścisłymi stała się stałym elementem krajobrazu edukacyjnego w Polsce. I każda dziewczyna wie, że politechniki i wydziały ścisłe to też ich miejsce – mówi dr Bianka Siwińska, prezeska Fundacji Edukacyjnej Perspektywy, twórczyni akcji.
Mniejszy udział kobiet wśród studentów kierunków technicznych na uczelniach niepublicznych
Liczba studentów na uczelniach niepublicznych oferujących kierunki techniczne stopniowo rośnie. W roku akademickim 2020/2021 studiowało na nich ok. 300 000 osób. Jednak niestety udział kobiet wśród ogółu studentów na tych uczelniach maleje – z 58 proc. w 2016 roku spadł on do 55 proc. w 2021 roku. Warto zauważyć, że sama liczba kobiet studiujących te kierunki wzrasta, jednak zbyt wolno jeżeli porównamy ją z liczbą mężczyzn. Natomiast kierunki częściej wybierane przez kobiety w porównaniu z mężczyznami to kosmetologia, pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna oraz pedagogika specjalna. Z kolei na automatyce i robotyce oraz mechanice i budowie maszyn oraz górnictwie i geologii studiują prawie sami mężczyźni.
Zbalansowanie płci niezwykle ważne
– Uznaje się, że o zbalansowaniu płci można mówić wtedy, gdy proporcje pomiędzy kobietami i mężczyznami mieszczą się w przedziale od 40 do 60 proc. Nierównowaga płci w obrębie różnych kierunków studiów utrzymuje się niestety na rynku pracy i jest szkodliwa dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Warto podkreślić, że zgodnie z wynikami badań, zróżnicowanie płci wpływa pozytywnie na wydajność zespołów oraz potencjał innowacyjny firm technologicznych. Niezwykle ważne jest więc zwiększenie liczby kobiet na kierunkach nowo technologicznych. Zauważyliśmy, że pewne kierunki na publicznych uczelniach technicznych spełniają już kryterium zbalansowania – mówi autorka raportu „Kobiety na politechnikach 2022”, dr Anna Knapińska, adiunkta w Laboratorium Baz Danych i Systemów Analityki Biznesowej OPI PIB.
Kryterium zbalansowania na uczelniach publicznych spełniają: informatyka społeczna, matematyka stosowana, inżynieria bezpieczeństwa, inżynieria bezpieczeństwa pracy, biocybernetyka i inżynieria biomedyczna, nanotechnologia, inżynieria obliczeniowa, matematyka i statystyka oraz informatyka i ekonometria. Niestety inaczej wygląda sytuacja na uczelniach niepublicznych. Na nich żaden z kierunków nowo technologicznych nie posiadał zrównoważonych proporcji reprezentantów obu płci. Największy odsetek kobiet studiował zarządzanie informacją (37 proc.) i media kreatywne: game design, animacja, efekty specjalne (36 proc.). Z kolei automatyka i robotyka oraz mechatronika to niemal wyłącznie domena mężczyzn (odpowiednio 97 proc. i 95 proc.). W Dolnośląskiej Szkole Wyższej we Wrocławiu kobiety stanowiły jedną czwartą ogółu słuchaczy kierunków nowo technologicznych i był to najlepszy wynik spośród wszystkich niepublicznych uczelni technicznych. Na drugim miejscu (20 proc.) uplasowała się Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku. Wśród uczelni publicznych natomiast największy udział studentek na kierunkach nowo technologicznych zaobserwowano na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (21 proc.), Politechnice Łódzkiej (20 proc) i Politechnice Wrocławskiej (19 proc).
Fundacja Edukacyjna Perspektywy
Organizacja non-profit założona w roku 1998, która monitoruje i wspiera polskie szkolnictwo wyższe oraz edukację. Rada Fundacji składają się z obecnych i byłych rektorów polskich uczelni oraz innych wybitnych osobistości życia publicznego wspierających rozwój szkolnictwa wyższego w Polsce.
W ramach prowadzonego wspólnie z Konferencją Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP) programu „Study in Poland”, Fundacja promuje polskie szkolnictwo wyższe za granicą. W roku 2006 rozpoczęła pionierski program „Dziewczyny na politechniki!”, którego celem było zachęcenie młodych kobiet do podejmowania studiów na kierunkach technicznych i ścisłych. Obecnie działania na rzecz kobiet w technologiach obejmują wiele akcji i wydarzeń takich jak IT for She, Shesnovation Academy, program stypendialny Nowe Technologie dla Dziewczyn z Intel i wiele innych. W roku 2020 odbyła się (online) trzecia edycja Perspektywy Women in Tech Summit – największej konferencji poświęconej kobietom w technologiach w tej części Europy, która zgromadziła 8300 uczestników z 103 krajów świata. Kolejna edycja, tym razem offline, odbędzie się 7-8 czerwca 2022 w Warszawie.
Fundacja przygotowuje również prestiżowe rankingi edukacyjne: Ranking Szkół Wyższych, Ranking Kierunków Studiów, Ranking Liceów i Techników, Ranking MBA, a także wydaje renomowane informatory i publikacje, organizuje krajowe i międzynarodowe targi edukacyjne.
www.perspektywy.org
www.womenintech.perspektywy.org
Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy (OPI PIB)
Interdyscyplinarny instytut naukowy i lider w tworzeniu oprogramowania systemów informatycznych dla polskiej nauki i szkolnictwa wyższego. Posiada wiedzę o prawie każdym polskim naukowcu, jego projektach czy aparaturze badawczej. Gromadzi, analizuje i tworzy informacje o sektorze badań i rozwoju, wpływając tym samym na kształt polskiej polityki naukowej. OPI PIB tworzy inteligentne systemy informatyczne dla sektora publicznego oraz wykorzystywane w celach komercyjnych.
Główne obszary badań prowadzonych w instytucie to: algorytmy uczenia maszynowego, algorytmy przetwarzania języka naturalnego, analiza sentymentu, sieci neuronowe, odkrywanie wiedzy z danych tekstowych, interakcja człowiek-komputer (HCI), systemy komputerowego wspomagania decyzji, sztuczna inteligencja.
W działalności badawczej OPI PIB stawia na interdyscyplinarność. Instytut prowadzi badania w siedmiu laboratoriach skupiających specjalistów z wielu dziedzin. Poza ekspertami od technologii informatycznych w zespole OPI PIB pracują ekonomiści, socjologowie, prawnicy, statystycy i psychologowie. Konfrontacja różnych podejść naukowych sprzyja dogłębnej analizie zagadnień badawczych i napędza innowacyjność.
www.opi.org.pl
8 kwietnia 2022 r.
