06 lip Edward Dwurnik. Polska / Retrospektywa
Najobszerniejsza w historii retrospektywa jednego z najważniejszych i najpopularniejszych polskich malarzy współczesnych, pierwsza od jego śmierci w 2018. Będzie zawierała ponad 450 prac z szesnastu kolekcji muzealnych i jedenastu prywatnych. Wystawie będą towarzyszyły pokazy dwóch filmów animowanych w reżyserii Andrzeja Barańskiego, które „namalował” Edward Dwurnik. W trakcie trwania wystawy odbędzie się również przegląd filmów o sztuce Dwurnika oraz wybranych wywiadów telewizyjnych z artystą.
Dorobek artystyczny Edwarda Dwurnika jest niezwykle bogaty – zarówno, jeśli chodzi o ilość – artysta stworzył ponad 5 tysięcy obrazów (niektóre źródła podają nawet 7 tysięcy, wliczając serie) oraz ok. 20 tysięcy rysunków i grafik, jak i o jakość artystyczną najwyższej próby. W swoim malarstwie nawiązywał do twórczości m.in. Jana Matejki, Nikifora Krynickiego czy Jacksona Pollocka, a także do neoekspresjonizmu niemieckiego lat 80. XX w. Swoje prace grupował w cykle tematyczne. Prymitywizm Nikifora był jego pierwszą, silną inspiracją, która pozostała z nim pod postacią sprzeciwu wobec przyjętych wartości estetycznych. Kolejne cykle miały wyraźne rysy charakterystyczne: „Podróże autostopem” były pełne najdrobniejszych detali i motywów, symbolicznie odzwierciedlających polską rzeczywistość; „Robotnicy” czy „Sportowcy” przewrotnie pokazywali realia PRL-u, a „Warszawa” wyrażała niepokoje społeczne lat 80. Cykle „Droga na Wschód” i „Od Grudnia do Czerwca” poruszały trudny temat ofiar totalitarnego reżimu.
W latach 90. przyszedł „błękitny” etap twórczości artysty, w tym seria kilkudziesięciu, na wpół abstrakcyjnych obrazów morza, a wkrótce po nim fascynacja malarstwem już czysto abstrakcyjnym i pracami Jacksona Pollocka. Uzupełnieniem różnorodności dzieła Dwurnika stał się jeszcze etap kobiecych aktów, po którym z kolei przyszedł czas na interpretację „Bitwy pod Grunwaldem”.
Artystyczna płodność, wielotorowość zainteresowań i wielkie formaty prac – to znaki rozpoznawcze tego niezwykle osobliwego twórcy. Edward Dwurnik słynął także z podejmowania wielkich tematów, a podtytuł retrospektywy – „Polska” – wybrzmiewa równie doniośle.
Wykorzystując imponującą przestrzeń Centrum Sztuki Współczesnej, chcemy, aby twórczość Dwurnika – przewrotna, radykalna i wciąż żywa – miała okazję zaprezentować się w pełnej okazałości. Tym bardziej, że to artysta wyjątkowy dla toruńskiego CSW: to właśnie jego obraz pt. „Kopernik” zainaugurował zbiory sztuki współczesnej CSW „Znaki Czasu”.
Wystawie będzie towarzyszył monograficzny katalog.
Edward Dwurnik, Toruń – Ratusz, 1994, olej, płótno, 128 × 166 cm Dzięki uprzejmości Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
Edward Dwurnik urodził się 19 IV 1943 w Radzyminie, zmarł 28 X 2018 w Warszawie. W latach 1963–70 studiował na Wydziale Rzeźby i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, jednak za swojego najważniejszego mistrza uważa Nikifora Krynickiego, genialnego malarza samouka z Krynicy. Zainspirowany jego pracami rozpoczął w 1965 niezależny od toku studiów monumentalny cykl malarski ukazujący widoki miast „Podróże autostopem”. W latach 1972–92 powstawał cykl „Sportowcy” krytycznie i karykaturalnie portretujący codzienność PRL-u. Równolegle, od 1975, artysta pracował nad pozbawioną rysu krytycznego, bardziej ekspresyjną i dramatyczną serią „Robotnicy”, poświęconą aktualnym wydarzeniom politycznym. W 1983 podziemna Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność” przyznała mu Nagrodę Kulturalną za obrazy z cyklu „Warszawa” (1981) proroczo zapowiadające stan wojenny. W czasie transformacji powstały cykle: „Droga na Wschód” (1989–91) – upamiętniający ofiary stalinizmu, oraz „Od Grudnia do Czerwca” (1990–94) poświęcony ofiarom stanu wojennego. Zarówno ideowe, jak i malarskie walory tych obrazów przyniosły artyście uznanie w kraju i za granicą.
W latach 90. powstają cykle będące kontynuacją „Podróży autostopem”: „Niebieskie miasta” (od 1993) i „Diagonale” (od 1996), oraz widoki morskie – „Błękitne” (1992–93) i „Wyliczanka” (1996–99). W kolejnych latach powstają m.in. eklektyczny cykl „Dwudziesty trzeci” (od 1998) oraz abstrakcyjny „Dwudziesty piąty” (od 2000). W 2006 i 2007 Dwurnik stworzył rysunki do animowanych filmów Andrzeja Barańskiego „Warzywniak” i „Oaza”.
Przez całe życie równolegle z malarstwem artysta uprawiał rysunek, akwarelę i grafikę warsztatową. Jest także autorem murali i monumentalnych kompozycji malarskich w przestrzeni publicznej.
Kiedy: 9.07–19.09.2021
Otwarcie wystawy: 9.07.2021 (piątek), godz. 18.00
Kurator: Krzysztof Stanisławski
Koordynatorki: Renata Sargalska, Paulina Kuhn
Aranżacja: Krzysztof Stanisławski
Produkcja wystawy: Wojciech Ruminski
Partner wystawy: Fundacja Edwarda Dwurnika
6 lipca 2021 r.
