13 gru Unikat z mennicy bydgoskiej powrócił na Wyspę Młyńską
Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy kupiło unikatową monetę – trojaka koronnego Zygmunta III Wazy, wybitego w mennicy bydgoskiej.
Moneta została wystawiona na aukcję Warszawskiego Centrum Numizmatycznego 16.11.2019 roku i dzięki staraniom Muzeum kupiona do kolekcji. Poprzez wieloletnią, konsekwentną pracę zespołu muzealnego udało się zgromadzić bogaty zbiór monet, wybijanych w mennicy bydgoskiej, który dodatkowo wzbogacił trojak koronny Zygmunta III Wazy.
Numizmat pochodzi z pierwszego, niebywale ważnego okresu funkcjonowania bydgoskiej mennicy, kiedy była ona prywatnym zakładem Stanisława Cikowskiego – generalnego administratora ceł koronnych i podkomorzego ziemi krakowskiej. Wyjątkowość tego trojaka (nazwa pochodzi od wartości nominału równego trzech groszy) i znaczenie dla kolekcji monet z mennicy bydgoskiej, która stanowi trzon całego zbioru numizmatycznego Muzeum, wynika z jego nietypowego charakteru. Moneta ta jest unikatem – żaden z katalogów z monetami z mennicy bydgoskiej nie notuje takiego typu. W przeciwieństwie bowiem do wszystkich innych bydgoskich trojaków, bitych w latach 1594 – 1601, nie jest on opatrzony datą roczną, a co więcej – zawiera charakterystyczny błąd w zapisie nazwy Polski na rewersie: cyfra „0” nieprawidłowo została wkomponowana w napis POLONI, sprawiając wrażenie litery „O”. W pierwotnym zamyśle stanowiła część brakującej daty – 95 (1595). Wiadomo to stąd, ponieważ znane są trojaki bite tym samym stemplem, ale ów błąd został poprawiony. Bardzo możliwe, że wadliwy egzemplarz (egzemplarze) wychwycone zostały jeszcze w mennicy i nigdy nie trafiły do obiegu pieniężnego.
Trojak ten, poprzez swoją nietypowość, stanowi zatem niezwykle ważne źródło poznania historii mennicy bydgoskiej z okresu, kiedy była ona dopiero formowana. Każda moneta z tej fazy funkcjonowania bydgoskiego zakładu jest więc istotna, natomiast numizmat występujący tylko w jednym egzemplarzu i do tej pory nieznany, to źródło nie do przecenienia. Moneta po odpowiednim przygotowaniu jej do ekspozycji, w niedługim czasie zostanie zaprezentowana w Europejskim Centrum Pieniądza, przy ul. Mennica 4, gdzie każdy mieszkaniec naszego miasta oraz turysta będzie miał możliwość podziwiania tego unikalnego środka płatniczego.
Zdjęcie gł.: Trojak koronny Zygmunta III Wazy, fot. W. Woźniak
