26 paź #70latWozowni – wystawy w ramach jubileuszu galerii
Galeria Sztuki Wozownia – bezpośrednia spadkobierczyni tradycji m.in. toruńskiego oddziału BWA – świętuje 70-lecie działalności wystawienniczej. Dzieje galerii sięgają nie tylko głęboko w przeszłość, ale są też niezwykle skomplikowane, bo toczyły się meandrami kolejnych zmian strukturalnych, nazewniczych, organizacyjnych. Na jej losy oddziaływały różnorodne czynniki – ścisły związek z toruńskim Związkiem Polskich Artystów Plastyków, zmiany administracyjne w kraju czy wreszcie osobowość i indywidualność osób, które nią kierowały.
Jak podkreśla dyrektorka Wozowni, Anna Jackowska: „Galeria sztuki współczesnej to nie muzeum, któremu upływające lata automatycznie dodają dostojeństwa, szacunku, powagi. Te wartości niekoniecznie są dla galerii najważniejsze. Jednak 70 lat istnienia Wozowni w Toruniu ma znaczenie. Świadczy chociażby o upartym uznawaniu sztuki za wyjątkowy i niezwykle znaczący obszar działalności człowieka. To przekonanie, a także otwartość i ciekawość, pozwalały nam towarzyszyć artystkom i artystom, krytyczkom i krytykom sztuki przez te wiele lat różnych zmian”.
Obchody jubileuszu toczą się w cieniu pandemii, więc mają charakter kameralny. Ich głównym punktem są trzy wystawy zajmujące całą przestrzeń Wozowni, oraz publikacja, która nie tylko zarysowuje historię galerii i omawia najważniejsze organizowane w niej wydarzenia, ale również zbiera wspomnienia osób współpracujących z nią na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat.
Wystawa „Podróż w przeszłość” stanowi wgląd w siedem dekad historii galerii. Wyraźne punkty w tej opowieści wyznaczają miejsca, które stanowiły jej siedzibę – chronologicznie: tzw. Dom Plastyka przy ul. Chełmińskiej, Dwór Artusa, pawilon wystawienniczy na ul. Ducha św. i – wreszcie – bezpośrednio przylegający do niego zabytkowy budynek dawnej pruskiej wozowni artyleryjskiej. Ekspozycja kreśli obraz przemian, jakie przeszła galeria, w 1950 roku rozpoczynająca działalność jako Delegatura w Toruniu Oddziału CBWA w Bydgoszczy, a dziś będąca instytucją kultury Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Na wystawie zobaczyć można pamiątki, plakaty, materiały archiwalne czy fotografie z lat 1950–2020. Wiele miejsca poświęcono imprezom, które stanowią charakterystyczny rys Wozowni: triennale „Kolor w grafice”, konkursowi na małą formę malarską czy pokazom plakatu z cyklu „Persona”, organizowanego we współpracy z Muzeum Narodowym w Poznaniu. Na okresie od 1999 roku, kiedy oficjalnie ukonstytuowała się Galeria Sztuki Wozownia, koncentrują się z kolei prezentowane wideowywiady z osobami, które na przestrzeni ostatnich dwóch dekad blisko związane były z instytucją, współtworząc jej program – m.in. kuratorkami Małgorzatą Jankowską i Martą Smolińską.
Drugą z wystaw jest pokaz najlepszych studenckich projektów identyfikacji graficznej jubileuszu #70latWozowni, które powstały w ramach zajęć w pracowni projektowania wizualnego, prowadzonych przez prof. Krzysztofa Białowicza dla studentów i studentek Katedry Intermediów WSP UMK w Toruniu. Najlepsze plakaty, znaki i animacje zaprojektowane przez 24 młodych adeptów i adeptki sztuki wybrane zostały spośród kilkudziesięciu zgłoszonych prac. Jury zakwalifikowało do listopadowego pokazu najciekawsze z nich oraz zdecydowało, że oficjalnym projektem identyfikacji wizualnej jubileuszu stanie się propozycja Julii Gorzkiewicz. Wyróżnienia przyznano natomiast projektom Anny Kiszkowiak, Beaty Marchlewskiej i Magdaleny Skarbek.
Bardzo istotną częścią obchodów jubileuszu jest także wystawa wybranych prac z kolekcji Wozowni. Zasadniczą część galeryjnych zbiorów, bo aż 540 obiektów, stanowi grafika warsztatowa. O ich wartości świadczą słowa Tadeusza Marciniaka – badacza i teoretyka sztuki – który pisał: „Jest to nie tylko imponująca kolekcja, ale także niejako ilustracja historii grafiki polskiej ostatnich lat minionego wieku. Można na jej podstawie (…) wyrobić sobie zdanie o trendach, fascynacjach, technikach grafiki polskiej i pośrednio tym, co istotne w grafice europejskiej czy światowej”. Kolekcja powstawała od 1982 roku, głównie dzięki zakupom prac z kolejnych edycji ogólnopolskiego triennale „Kolor w grafice”. Selekcja 80 pereł ze zbiorów Wozowni, zaprezentowana toruńskiej publiczności, obejmuje dzieła wybitnych twórców, takich jak m.in. Jan Berdyszak, Roman Cieślewicz, Halina Chrostowska, Ryszard Gieryszewski czy Jerzy Grabowski, w tym także artystów związanych z Wydziałem Sztuk Pięknych UMK czy lokalnym oddziałem ZPAP – m.in. Zygmunta Kotlarczyka, Ryszarda Krzywki, Barbary Narębskiej-Dębskiej, Edmunda Piotrowicza, Janusza Przybylskiego czy Marii Wąsowskiej.
Obchodom jubileuszu towarzyszy publikacja #70latWozowni pod red. Anny Jackowskiej, sfinansowana ze środków Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
70-lecie Wozowni, znak proj. Julia Gorzkiewicz
