20 lis 22 listopada: Piątek z Antykiem. Łacińscy arianie i ich literatura na późnoantycznym Zachodzie
W piątek, 22 listopada, zapraszamy na kolejne spotkanie z cyklu „Piątki z Antykiem”. Naszym gościem będzie Marta Szada z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Temat prelekcji: Łacińscy arianie i ich literatura na późnoantycznym Zachodzie. Miejsce: Książnica Kopernikańska, ul. Słowackiego 8. Początek o godz. 17.00. Wstęp jest bezpłatny.
– Spór o Trójcę Świętą we wczesnym Kościele najczęściej omawia się skupiając się na wydarzeniach i kształtowaniu doktryny w IV w. pomiędzy soborem w Nicei (325) a soborem w Konstantynopolu (381) – mówi Marta Szada. – Uwzględnia się też przede wszystkim na wschodniej części imperium i teologii greckojęzycznej jako bardziej zaangażowanej w konflikt i lepiej przygotowanej intelektualnie niż łaciński Zachód do rozstrzygania teologicznych subtelności. W swoim referacie chciałabym jednak przyjąć inną perspektywę. Choć sobór w Konstantynopolu w 381 jest pewną cezurą z punktu widzenia rozwoju doktryny trynitarnej i późniejszej dominacji jej nicejskiej wersji, to nie oznaczał on całkowitego i szybkiego zniknięcia wspólnot ariańskich. Były one jeszcze bardzo żywotne w połowie V w., a dzięki temu, że ludy barbarzyńskie, które zakładały swoje państwa w V w. w dawnych zachodnich prowincjach imperium, przyjęły chrześcijaństwo właśnie w formie ariańskiej, spotykamy je w źródłach aż po VII w. W referacie skupię się jednak na „rzymskich” arianach V-wiecznych, których dość dobrze widzimy w Italii, Illyricum i Afryce, i których tworzona po łacinie literatura teologiczna (choć w ograniczonej, często szczątkowej postaci) dotarła do naszych czasów. Jest ona dobrym źródłem do rekonstruowania ich teologii, ale przedstawię także możliwości jakie otwiera dla lepszego zrozumienia funkcjonowania wspólnot ariańskich, ich klerze, sakramentach oraz stosunku do wrogiej im nicejskiej większości.
Marta Szada, doktorantka w Instytucie Historycznym UW, gdzie pod kierunkiem dr hab. Roberta Wiśniewskiego i ks. dr hab. Stanisława Adamiaka przygotowuje pracę doktorską o konwersjach między chrześcijaństwem ariańskim a chrześcijaństwem nicejskim w barbarzyńskich królestwach sukcesyjnych. Członkini projektów naukowych „Prezbiterzy na późnoantycznym Zachodzie” (UW) i „Cult of Saints in Late Antiquity” (Oxford/UW).
Fot. Pixabay (ruiny kościoła w Nesebyr)
