29 sty Pamięć o Zagładzie
27 stycznia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Aby uczcić pamięć ofiar II wojny światowej, dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Centrum Edukacji Nauczycieli we Włocławku, Grażyna Troszyńska, Sławomir Kopyść, członek Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz Jan Stasiowski, dyrektor Zespołu Szkół Budowlanych we Włocławku złożyli kwiaty pod Obeliskiem Pamięci Getta Żydowskiego, znajdującym się na terenie Zespołu Szkół Budowlanych.
Tego dnia KPCEN we Włocławku zorganizował także konferencję online “Pamięć o Zagładzie”. Sławomir Kopyść, zwracając się do uczestników konferencji powiedział, że edukacja na temat Holokaustu jest dzisiaj przestrogą przed nienawiścią, rasizmem i uprzedzeniami. W konferencji udział wzięli również: dyrektor Grażyna Troszyńska, Sylwia Tubielewicz-Olejnik, dyrektor Departamentu Współpracy Międzynarodowej Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu, zaproszeni prelegenci, członkowie rodzin – ofiar II wojny światowej, dyrektorzy placówek oświatowych, nauczyciele i pedagodzy, młodzież Zespołu Szkół Budowlanych we Włocławku, przedstawiciele instytucji, stowarzyszeń i samorządów, osoby czynnie zaangażowane w odkrywanie naszej wspólnej, lokalnej historii z Polski i zagranicy.
Świadectwem kształtującym pamięć o Zagładzie wśród przyszłych pokoleń jest Archiwum Ringelbluma, które od 1999 roku jest na liście UNESCO „Pamięć świata”. Przechowane w ukryciu listy, relacje świadków, opisy codziennej grozy i walki o przeżycie są świadectwem bólu i cierpienia ludzi, ich duchowego i intelektualnego oporu wobec totalitaryzmu i okrucieństwa. O konspiracyjnie gromadzonych dokumentach w warszawskim getcie opowiada polsko-amerykański film Roberty Grossman Kto napisze naszą historię z Piotrem Głowackim jako Emanuelem Ringelblumem. Aktor w przejmujących słowach podzielił się z uczestnikami konferencji swoimi przeżyciami związanymi z Holokaustem, odnosząc się także do lokalnych wydarzeń, mających miejsce na Kujawach.
Jak uczyć o Holokauście, opowiedziała Anna Czerwińska, Kierowniczka Sekcji Edukacji Szkolnej i Rodzinnej z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Zaznaczyła m.in. szeroki kontekst przekazu, uwzględniający także wielowiekową kulturę i dorobek Żydów, jak również emocjonalne etapy rozwoju młodych ludzi i adekwatne do nich dostosowywanie historycznych treści.
Michał Pieńkowski, filmograf z Filmoteki Narodowej-Instytutu Audiowizualnego, w swoim wykładzie na temat osiągnięć polskich Żydów w kulturze filmowej na świecie, zaproponował do wykorzystania w edukacji ciekawy kierunek kształcenia i odkrywania przeszłości. Zaskakujące dla uczniów mogą okazać się fakty, że potęgę Hollywood budowali Polacy pochodzenia żydowskiego, ludzie wyjątkowo kreatywni, innowacyjni, odważni i pracowici.
O projekcie “Śladami Żydów kikolskich” mówił Ireneusz Bednorz, nauczyciel historii ze Szkoły Podstawowej w Kikole. Projekt realizowany był w ramach programu edukacyjnego “Szkoła Dialogu” i zdobył I miejsce w kategorii „Odkrywanie Historii”. Efekty działań uczniów z Kikoła znajdują się w Instytucie Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu – Yad Vashem w Izraelu, a niebawem ukażą się na stronie projektu kolejne materiały w oparciu o wyjazdy do Memorial de la Shoah oraz Instytutu Yad Vashem.
Na zakończenie usłyszeliśmy Victora Gutmanna z Włoch i Mirosława Piechotkę z Danii, wspominających smutne losy swoich rodziców, lata dzieciństwa spędzone w Lipnie i przyczyny wyjazdu z Polski. Te wspomnienia zostały dopełnione bogatą galerią zdjęć dawnego Lipna, także z okresu II wojny światowej, zaprezentowanych przez Dorotę Kostecką i Michała Lewandowskiego. Obydwoje są społecznie zaangażowani w gromadzenie wszelkich dokumentów dotyczących lokalnej historii, opracowywanie artykułów i publikacji, tłumaczenie źródeł obcojęzycznych, aby przeszłość zatrzymać dla kolejnych pokoleń.
W podsumowaniu dyrektor Grażyna Troszyńska podziękowała prelegentom i gościom konferencji, podkreślając, że wymiar zbrodni Holokaustu przekracza granice ludzkiej wyobraźni, dlatego pamięć o Zagładzie jest jedną z najważniejszych wartości europejskich. Edukacja, przeciwdziałanie rasizmowi, ksenofobii i antysemityzmowi jednoczą narody i budują pokój na świecie, a poszanowanie praworządności i godności każdego człowieka nie dopuści już nigdy więcej do tak przerażających wydarzeń.
Prowadząca konferencję, Dorota Łańcucka zacytowała na koniec Halinę Szpilman, żonę pianisty, Władysława Szpilmana:
„Najważniejsze jest to, żeby chcieć zrozumieć drugiego, innego od nas samych, człowieka. Myślę, że wówczas świat byłby trochę lepszy”.
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu ustanowiło Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w rocznicę wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. W rezolucji ONZ zaapelowała do państw członkowskich o opracowanie programów i ścieżek edukacyjnych, które mają uwrażliwiać przyszłe pokolenia na zbrodnię Holokaustu i zapobiec tym samym aktom ludobójstwa w przyszłości.
KL Auschwitz-Birkenau stał się dla świata symbolem terroru, ludobójstwa i Szoah, miejscem wymordowania około 1 miliona osób pochodzenia żydowskiego oraz ponad 100 tysięcy osób innych narodowości- Polaków, Romów, jeńców radzieckich. Tegoroczne obchody poświęcone są ok. 200 tysiącom dzieci, które zginęły w Auschwitz. W czasie II wojny światowej śmierć poniosło kilkadziesiąt milionów ludzi, a ponad 6 milionów z nich to europejscy Żydzi.
Opracowała: Dorota Łańcucka, KPCEN we Włocławku
